Τρίτη 18 Ιουνίου 2013
ΣΧΟΛΙΚΟ
ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ Β/ΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΚΩΦΩΝ
& ΒΑΡΗΚΟΩΝ ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ
Περιλήψεις
εισηγητών
«Διαφοροποιημένη
διδασκαλία-Στρατηγικές»
Μαρία Βαστάκη: MSc,
Δασκάλα Τ.Ε. 9ου Δ. Σχ. Ηρακλείου
Στις περισσότερες σχολικές τάξεις συναντάμε μαθητές
που αγωνίζονται για να μάθουν, άλλους που έχουν υψηλό επίπεδο ικανοτήτων κι
άλλους που βρίσκονται ανάμεσα σ’ αυτά τα δυο άκρα. Οι μαθητές αυτοί είναι
ξεχωριστές προσωπικότητες με διαφορετικές εμπειρίες, ανάγκες, ενδιαφέροντα,
ικανότητες, δεξιότητες και κλίσεις. Για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες αυτού του
διαφορετικού πληθυσμού μαθητών, οι δάσκαλοι επιχειρούν να χρησιμοποιήσουν τη
διαφοροποιημένη διδασκαλία ως βασική αρχή οργάνωσης της διδασκαλίας. Η συγκεκριμένη εισήγηση περιλαμβάνει αρχικά την αναγκαιότητα
της διαφοροποιημένης διδασκαλίας. Στη συνέχεια περιγράφεται το θεωρητικό της
πλαίσιο αναλύοντάς την εννοιολογικά, αναφέροντας τα είδη της, τα βασικά
χαρακτηριστικά της, τις αρχές και τα στάδια διεξαγωγής της, τη χρήση
εκπαιδευτικών στρατηγικών από τους δασκάλους, τα στοιχεία που μπορούν να
διαφοροποιήσουν οι δάσκαλοι βασισμένα στα χαρακτηριστικά των μαθητών τους και
το ρόλο του βασικού συντελεστή της διδακτικής πράξης, του δασκάλου. Για να
επιτευχθεί η διαφοροποιημένη διδασκαλία απαιτείται αναδόμηση του Αναλυτικού
Προγράμματος και δημιουργία εκπαιδευτικού, υποστηρικτικού υλικού, το οποίο θα
διευκολύνει στην πράξη τη διαφοροποίηση.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ελληνόγλωσση
Δήμου,
Γ. (2005).
Εκπαιδευτική Ψυχολογία – Θεωρίες Μάθησης,
Gutenberg, Αθήνα.
Κόσυβας,
Γ. (1996). Η Πρακτική του
Ανοιχτού Προβλήματος στο Δημοτικό Σχολείο, Gutenberg,
Αθήνα.
Κοσσυβάκη,
Φ. (2002). Κριτική
Επικοινωνιακή Διδασκαλία,Gutenberg, Αθήνα.
Κοσσυβάκη,
Φ. (2003). Ο ρόλος του
Εκπαιδευτικού στο Μετανεωτερικό Σχολείο: Προσδοκίες, Προοπτικές, Όρια, Gutenberg,
Αθήνα.
Κοσσυβάκη,
Φ. (2003). Εναλλακτική
Διδακτική,
Gutenberg, Αθήνα.
Κοσσυβάκη,
Φ. – Μπρούζος, Α. (2006). «Βασικές θέσεις και αντιλήψεις της
Κριτικής Επικοινωνιακής Διδακτικής. Στο Ματσαγγούρας, Η. (επιμ.), Η Εξέλιξη της Διδακτικής, Gutenberg,
Αθήνα, σσ. 277 -324.
Ματσαγγούρας,
Η. (1998).
Θεωρία και Πράξη της Διδασκαλίας,
Στρατηγικές Διδασκαλίας – Η Κριτική Σκέψη στη Διδακτική Πράξη, τ. Β’, Gutenberg,
Αθήνα.
Ματσαγγούρας,
Η. (2000).
Η σχολική τάξη, Gutenberg,
Αθήνα.
Ματσαγγούρας,
Η. (2003). Η
διαθεματικότητα στη σχολική γνώση, Gutenberg, Αθήνα.
Μπρούζος,
Α. – Κοσσυβάκη, Φ. (2006). «Η ανοιχτή διδασκαλία ως μια δυνατότητα
της Κριτικής Επικοινωνιακής Διδακτικής». Στο Ματσαγγούρας, Η. (επιμ.), Η Εξέλιξη της Διδακτικής, Gutenberg,
Αθήνα, σσ. 325 -357.
Παντελιάδου,
Σ. – Αντωνίου, Φ. (2008). Διδακτικές
προσεγγίσεις και πρακτικές με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες. Εκδ.
Γράφημα, Βόλος.
Hopf, D. (1982). Διαφοροποίηση της σχολικής εργασίας,
μτφ. Δεληγιάννη – Κουιμτζή, Β., Αφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη.
UNESCO, (2002). Εκπαίδευση – Ο Θησαυρός που κρύβει μέσα
της,
Gutenberg, Αθήνα.
Φράγκος,
Χ. (1984).
Ψυχοπαιδαγωγική, Gutenberg,
Αθήνα.
Χρυσαφίδης,
Κ. (2006).
Βιωματική – Επικοινωνιακή Διδασκαλία, Η
Εισαγωγή της Μεθόδου Project στο Σχολείο, Gutenberg,
Αθήνα.
Ξενόγλωσση
Benjamin, A. (2006). “Valuing Differentiated
Instruction”, The Education Digest,
72 (1), pp.57 – 59.
Bearne, E. (1996). Differentiation and Diversity in the Primary School, Routledge, London.
Chapman, C. & King, R. (2005). 11
Practical ways to guide teachers toward differentiation, National staff development Council, 26 (4), pp. 20 -25.
Fenech Adami A. (2004). “Enhancing
students” learning through differentiated approaches to teaching and learning:
a Maltese perspective”, Journal of Research in Special Education Needs, Vol. 4
(2), pp. 91 -97.
Friend, M. & Pope, K. L. & Friend, M., & Cook, L. (2003). Interactions: Collaboration
skills for school professionals, Boston:
Allyn and Bacon.
Tomlinson, S. (1981). Educational Sub
normality: A study in decision-making, London:
Rout ledge and Kegan Paul
Tomlinson, S. (1982). A sociogy of
special Education, London:
Rout ledge and Kegan Paul
Tomlinson, S. (1985). The Expansion
of Special Education Oxford
Revie of Education, 11, 2, p.p. 157-165
Tomlinson, C. A. (2000a). Differentiated instruction: Can it work?, The Education Digest, 65(5),
pp. 25–31.
Tomlinson, C. A. (2000b). Reconcilable differences? Standards-based teaching and Differentiation,
The Educational Leadership, 58(1), pp. 6–11.
Ιστοσελίδες
Corley, M. Differentiated
Instruction Adjusting to the Needs of All Learners, Retrieved July 5, 2008 from http://www.ncsall.net/?id=736
Eaton, V. (1996). Differentiated Instruction,
Retrieved July 5, 2008 from http://www.ualberta.ca/~jpdasddc/incl/difinst.html
Tomlinson, C. A. (2003 – 2004c). Differentiation of Instruction in the Elementary
Grades, Eric Digest Retrieved June 30, 2008 from http://www.ericdigests.org/2001-2/elementary.html
Theroux, P. (2004). Strategies for Differentiating, Updated 20 June, 2004, Retrieved June 29, 2008 from http://
members. shaw.ca/ priscillatheroux/ differentiatingstrategies. Html
«Τεχνικές
Διαφοροποιημένης Διδασκαλίας στο Γλωσσικό Μάθημα- "Γέφυρα" Γενικής με
Ειδική Αγωγή»
Μπληζιώτης Κωνσταντίνος: Δάσκαλος Τ.Ε. 8ου Δ.
Σχ. Αγ. Παρασκευής
Είναι ανάγκη να δούμε τη διαφοροποιημένη διδασκαλία σαν το
προϊόν που προκύπτει από την «τομή» των εννοιών γενική και ειδική αγωγή στην
προσπάθεια εξεύρεσης διαδρομών διαφοροποίησης.
Η δική μας γενιά «γαλουχήθηκε» με τον Bruner και τις θεωρίες του. Δεσπόζουσα μάλιστα θέση έχει αυτή που
αναφέρει ότι «διδάσκουμε οτιδήποτε σε οποιονδήποτε αρκεί να βρούμε τον
κατάλληλο τρόπο». Με την πάροδο των χρόνων στην παραπάνω θεωρία εισήλθαν
και άλλες όψεις και τάσεις με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν σύγχρονες στάσεις και
να αναδυθούν νέες προοπτικές.
Στο σύγχρονο σχολείο υπάρχει η ανάγκη παροχής
διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, αντισταθμιστικής εκπαίδευσης και εκπαίδευσης
«αποκλινόντων». Σ’ αυτό λοιπόν το σχολείο είναι απαραίτητο να ενταχθεί η
διαφοροποιημένη σαν ενεργό και διαδραστικό κομμάτι της διδασκαλίας και όχι ως
σκέλος της.
Θα ασχοληθούμε με τεχνικές που εμπνεύστηκαν από τις ανάγκες
των παραπάνω μαθητών και υλοποιήθηκαν στο Τμήμα Ένταξης με σκοπό τη βελτίωση
στο Γλωσσικό μάθημα.
Μεγάλο μέρος των τεχνικών αυτών αποσκοπεί
κυρίως στη βελτίωση της ποιότητας αλλά και της ποσότητας της αυθόρμητης γραφής
όπως επίσης και στην εκμάθηση τεχνικών κατανόησης κειμένου. Αυτές κάλλιστα
μπορούν να ενταχθούν και σε τμήματα γενικής αγωγής στα πλαίσια της
Διαφοροποιημένης Διδασκαλίας.
Λέξεις κλειδιά:
Διαφοροποιημένη,
«τομή», Bruner, σύγχρονο σχολείο, αυθόρμητη γραφή, τεχνικές,
παραγωγή γραπτού λόγου.
Βιβλιογραφία – Δικτυογραφία
Αpple, M. (1991), «Ιdeology and curriculum», New
York : Routledge.
Αpple, M.W. (2006),
“Educating the right way: markets, standards, god, and education (2 edn)”
Bloozowich, D.G. (2001) Differentiated instruction in heterogeneously
grouped sixth grade classrooms. Published thesis-EdD. Immaculata University Pennsylvania.
Cohen, L. & Manion, L. (2000). Research methods in education. London: Routledge.
Gayfer, M. (1991). The multi-grade classroom: Μyth and reality. A Canadian study. Toronto:
Canadian Education Association.
Vygotsky,L. S. (1978). Mind and society: The development of higher
mental processes. Cambridge, MA:
Harvard University Press.
Βαλιαντή,
Σ. & Κουτσελίνη, Μ. (2009,Νοέμβριος). Εφαρμογή της διαφοροποιημένης
διδασκαλίας-μάθησης με την αξιοποίηση των σχολικών εγχειριδίων. ΙΓ΄ Διεθνές
Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδας, Ιωάννινα.
Κουτσελίνη,
Μ. (2008). Εποικοδόμηση και διαφοροποίηση διδασκαλίας- μάθησης σε τάξεις μικτής
ικανότητας. Λευκωσία.
Παντελιάδου,
Σ. & Φιλιππάτου Δ. (επιμέλεια) Συλλογική εργασία (2013). Διαφοροποιημένη
Διδασκαλία Θεωρητικές προσεγγίσεις & εκπαιδευτικές πρακτικές. Αθήνα .Εκδόσεις Πεδίο.
Δικτυογραφία
«Τα … “ζευγάρια” του πίνακα
πολλαπλασιασμού»
Λύρας Δημήτρης: Δάσκαλος Τ.Ε. 6ου Δ. Σχ.
Κηφισιάς
Η
παρούσα εισήγηση παρουσιάζει έναν ιδιαίτερο και ολοκληρωμένο τρόπο διδασκαλίας
και εκμάθησης της προπαίδειας που μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τις κατηγορίες των
μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (Δυσλεξία, Δυσαριθμησία, Διάχυτες
Αναπτυξιακές Διαταραχές, Ελαφρά Νοητική Υστέρηση). Η ιδιαιτερότητά του αφορά
αφενός τις ελάχιστες γνώσεις που απαιτoύνται τόσο από τους
μαθητές όσο και από τους εκπαιδευτικούς και αφετέρου την ευκολία και την
ευελιξία της εφαρμογής του (στην τάξη, στην κατ’ οίκον εργασία, με τη βοήθεια
του εκπαιδευτικού ή του γονέα, από τον ίδιο τον μαθητή).
Βιβλιογραφία
Αγαλιώτης
Ιωάννης (2004). Μαθησιακές Δυσκολίες στα Μαθηματικά. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα
Υλικό
Επιμόρφωσης Β΄ Επιπέδου στις ΤΠΕ - ΚΣΕ, (2008), ΕΑΙΤΥ
«Κατάκτηση
της έννοιας και του αλγόριθμου της αφαίρεσης σε παιδί με σύνδρομο Down»
Χανιώτη Έλενα: MSc, Δασκάλα
Τ.Ε. 5ου Δ. Σχ. Κηφισιάς, Ειδική Παιδαγωγός, Εκπαιδεύτρια Σεμιναρίων για Μ.Δ. στα
Μαθηματικά
Η αφαίρεση σαν έννοια και σαν πράξη δυσκολεύει... To συγκεκριμένο θέμα εισήγησης άπτεται
ενός αντικειμένου που αποτελεί πρόκληση για τη διδακτική των μαθηματικών, μια και
η αφαίρεση ως πράξη που απαιτεί αντίστροφες νοητικές ενέργειες είναι δύσκολο να
διδαχθεί και να κατανοηθεί, πόσο μάλλον από ένα παιδί με σύνδρομο Down!
Είναι όμως λογικό για ένα παιδί που από τη φύση του
είναι διαφοροποιημένο, να κατανοήσει έννοιες με τον αναμενόμενο τρόπο, αυτόν
δηλαδή που χρησιμοποιείται στα πλαίσια της γενικής τάξης ή έστω τον πιο
αναλυτικό και επαναληπτικό τρόπο που χρησιμοποιείται στην ειδική αγωγή;
Από την άλλη μπορεί το κατασκευαστικό μοντέλο διδασκαλίας το οποίο θεωρείται
προηγμένο μαθησιακό μοντέλο διδασκαλίας να εφαρμοστεί σε παιδί με περιορισμένες
νοητικές δυνατότητες; Πώς είναι εφικτό ένα τέτοιο παιδί να κατασκευάσει τη
γνώση του;
Στα πλαίσια της διαφοροποιημένης διδασκαλίας
προτείνονται τεχνικές και υλικά για τη διδασκαλία της αφαίρεσης που μπορούν να
χρησιμοποιηθούν από τον δάσκαλο της «κανονικής»
τάξης και να ωφελήσουν όλους τους μαθητές. Ειδικότερα, στοιχεία του
κατασκευαστικού μοντέλου μάθησης όπως είναι η ανάπτυξη μεταγνωστικών
στρατηγικών μέσω της τεχνικής ' think aloud', η χρήση κατάλληλου και πρωτότυπου
εποπτικού υλικού, το παιχνίδι ρόλων κλπ.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Alicia Broderick, Heeral
Mehbta-Parekh, D. Kim Reid (2005 ). Differentiating Instruction for Disabled
Students in Inclusive Classrooms. Theory into Practice, Vol. 44, No. 3,
pp.194-202, Published by: Taylor & Francis, Ltd.
Anna Bower, Alan Hayes (1994).Short-term memory
deficits and Down’s syndrome: a comparative study. Down Syndrome Research &
Practice vol.2, no.2 pp. 47-50.
Annick Comblain (1994). Working Memory in Down’s
syndrome: Training the rehearsal strategy. Down Syndrome Research &
Practice 2(3) pp. 123-126.
Carol J. Sears (1986). Mathematics for the Learning
Disabled Child in the Regular Classroom. The Arithmetic Teacher, Vol. 33, No.
5. National Council of Teachers of Mathematics.
DeAnna Horstmeier (2004).Teaching math to people with
Down syndrome and other hands –on learners (Book 1, 2).Woodbine House.
Diana Lawrence-Brown (2004).Differentiated
Instruction: Inclusive Strategies For Standards-Based Learning That Benefit The
Whole Class. American Secondary Education 32(3) pp.34-62.
Education Support pack for schools: mainstream and
secondary. Down’s Syndrome Association.Registered Charity No.1061474.
Francis A. Conners, Celia J. Rosenquist & Lori A.
Taylor (2001). Memory training for children with Down Syndrome. Down Syndrome
Research & Practice 7 (1) pp.25-33.
Jill Porter (1999). Learning to count: a difficult
task? Down Syndrome Research & Practice vol. 6, no.2 pp. 85-94.
Melissa Kobelin (2009). Multi‐Age Made Me Do It: A Teacher Tackles
Differentiation in Math Instruction. Studies in Education, Vol. 6, No. 1, pp. 10-22. Published by: The University of Chicago Press in association with
the Francis W. Parker School
Sue Buckley and Gillian Bird (2002). Meeting the
educational needs of children with Down Syndrome: keys to successful inclusion.
Readership, issue 28.
ΒΙΩΜΑΤΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ
«Η παιδαγωγική
του θεάτρου στην πράξη – Το θεατρικό παιχνίδι ως εναλλακτική προσέγγιση στη
διδασκαλία»
Άλντα Αλεξανδρή, Διευθύντρια 6ου Δ. Σχ.
Μελισσίων
Ελένη Γιαννουλάκη, Δασκάλα Τ.Ε. του 1ου
Δ. Σχ. Μελισσίων
Οι μαθητές μέσα από βιωματικά
εργαστήρια επιχειρούν μια θέαση του κόσμου, προβάλλουν τις εμπειρίες τους
συνδυάζοντας το παιχνίδι, τη φαντασία, την τέχνη, την κίνηση και τη
δραματοποίηση. Με αφετηρία το θεατρικό παιχνίδι οι μαθητές εκφράζονται ελεύθερα
σ' ένα ασφαλές περιβάλλον που τους επιτρέπει να δημιουργήσουν χωρίς τον φόβο
της αξιολόγησης ή τον κίνδυνο της απόρριψης. Το παιχνίδι χωρίζεται σε ζώνες που
περιλαμβάνουν απλές δραστηριότητες για τις μικρότερες ηλικίες, άλλες πιο
σύνθετες για όσους έχουν καλλιεργήσει τα εκφραστικά τους μέσα, επομένως μπορεί
να είναι ατομικές ή ομαδικές. Στόχος είναι η δημιουργία της ομάδας. Ο εμψυχωτής
συν-δημιουργεί με τα μέλη της ομάδας και στέκεται απέναντι τους σαν ίσος προς
ίσο, είναι οικείος ώστε να αποπνέει αίσθημα ασφάλειας. Μέσα από τις δράσεις, οι
μαθητές ενεργοποιούνται σωματικά, ψυχικά και πνευματικά και προωθείται η
αυτενέργεια ενώ εκτός από τη φαντασία καλλιεργείται η επικοινωνία και η
ενσυναίσθηση που συμβάλλουν στην ηθική ανάπτυξη του κάθε ατόμου και στην
ολοκλήρωση της προσωπικότητάς του.
Α) Δύο βιωματκά εργαστήρια με θέμα:
Οι φάσεις
ανάπτυξης του θεατρικού παιχνιδιού (4Α)
Απελευθέρωση -
Ασκήσεις σωματικές, Αναπαραγωγή, Αυτοσχεδιασμός, Ανάλυση.
Β) Παρουσίαση καινοτόμου προγράμματος
"Παίζουμε θέατρο;" που υλοποιήθηκε το σχολικό έτος 2011-12 στα 1ο
& 6ο Δημοτικά Σχολεία Μελισσίων.
Στόχοι του προγράμματος σύμφωνα με το
Α.Π.Σ.:
Η καλλιέργεια της αισθητικής με γνώμονα την έρευνα, την προσωπική
αναζήτηση, την επιλογή και την πρωτοβουλία. Οι μαθητές συνειδητοποιούν ότι
χωρίς τον θεατή δεν υπάρχει θέατρο.
Η κοινωνική ενδυνάμωση μαθητών με τη συμμετοχή τους στην ομάδα και, η
δυνατότητα έκφρασης τους μέσα από τον ρόλο- χαρακτήρα που υποδύονται.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
«Παιδαγωγική
του θεάτρου», Παπαδόπουλος Σίμος, Αθήνα 2010
«205
βιωματικές ασκήσεις για εμψύχωση ομάδων», Ζάννα Αρχοντάκη – Δάφνη Φιλίππου,
Εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2003
«Χωρίς
φόβο και άγχος», Πλωμαρίτου Βασιλική, Εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα 2012
«Βιωματική
Μάθηση», Τριλίβα Σοφία – Αναγνωστοπούλου Τάνια, Εκδ. Τόπος, Αθήνα 2008
«Οικογένειες
παιδιών με ιδιαίτερες δυσκολίες και σχολική ένταξη», Κουρκούτας Ηλίας & Roberta
Caldin, Εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2010
«Παιδιά
και έφηβοι με ψυχοκοινωνικές διαταραχές. Στρατηγικές Παρέμβασης» Κουρκούτας
Ηλίας & Jean – Pierre Chartier,
Εκδ. Τόπος, Αθήνα ,2008
«Αποτελεσματικές
Στρατηγικές για μια Επιτυχημένη Ένταξη», Barbara Tien. Μτφρ.: Ειρήνη Γράψια, Εκδ. Παρισιάνου, Αθήνα
2004
Θόδωρος
Γραμματάς "Θέατρο και Παιδεία", Εκδ. Αθήνα 1998
Daniel
Goleman "Η συναισθηματική νοημοσύνη",
Εκδ. Ελληνικά Γράμματα
ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ
