Παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση. Πώς μπορούμε να τα βοηθήσουμε;

Ράνια Τοπτσόγλου Ψυχολόγος

Ως αυτοεκτίμηση ορίζεται η εικόνα που έχει κάθε άνθρωπος για τον εαυτό του. Η εικόνα του εαυτού μας σχηματίζεται από το τι αντιλαμβανόμαστε οι ίδιοι ότι είμαστε και μπορούμε να κάνουμε, αλλά και από την εικόνα που νομίζουμε ότι έχουν οι άλλοι για εμάς. Η υγιής αυτοεκτίμηση είναι αποτέλεσμα μιας σωστής ισορροπίας ανάμεσα στα δύο.

Η διαμόρφωση της αυτοεκτίμησης είναι ιδιαίτερα κρίσιμη στη βρεφική και παιδική ηλικία, τότε δηλαδή που μπαίνουν τα καθοριστικά θεμέλια για τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς μας. Ακόμη κι ένα νεογέννητο βρέφος μπορεί να αντιληφθεί αν το θέλουν και το αγαπούν, μέσα από τη φροντίδα και την ανταπόκριση που λαμβάνει, και να διαμορφώσει έτσι μια εικόνα για τον εαυτό του. Για παράδειγμα, όταν ένα μικρό παιδί, καταφέρει για πρώτη φορά να περπατήσει, νιώθει τη χαρά της επιτυχίας του, αντλεί και την επιβράβευση από το περιβάλλον του και έτσι δομείται σταδιακά η αυτοεκτίμησή του.

Η συμπεριφορά των παιδιών αντανακλά την αυτοεκτίμηση που έχουν. Τα παιδιά με ψηλή αυτοεκτίμηση παρουσιάζουν συνήθως έντονη περιέργεια, χαμηλό βαθμό άγχους, μπορούν να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τις αποτυχίες, νιώθουν υπερήφανα για τις επιτυχίες τους, είναι πιο ανεξάρτητα, δε διστάζουν στις νέες προκλήσεις και είναι αισιόδοξα.

Αντίθετα, τα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση συνήθως υποφέρουν από άγχος, νιώθουν μοναξιά, διστάζουν να πάρουν πρωτοβουλίες ή να προσπαθήσουν νέα πράγματα, παραιτούνται εύκολα και διέπονται από απαισιοδοξία.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν;

Οι γονείς παίζουν τον κύριο ρόλο στην ανάπτυξη ενός υγιούς αισθήματος αυτοεκτίμησης στα παιδιά τους. Γι’ αυτό:

• Δείξτε του αγάπη και τρυφερότητα. Αγκαλιάστε το και πείτε του ότι είστε περήφανος γι’ αυτό. Επιβραβεύετέ το συχνά και με ειλικρίνεια, χωρίς όμως να το παρακάνετε.

• Ανταμείψτε μια ολοκληρωμένη προσπάθεια αντί για το αποτέλεσμα. Τα παιδιά δίνουν μεγάλη σημασία στα λόγια των γονιών. Αν δεν τα καταφέρει κάποια στιγμή σε κάτι, δείξτε του ότι δεν ήρθε η καταστροφή.

• Δώστε το καλό παράδειγμα. Καλλιεργήστε και τη δική σας αυτοεκτίμηση και το παιδί σας θα σας έχει ως πρότυπο. Οι γονείς που έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, δυσκολεύονται να μεγαλώσουν παιδιά με υψηλή αυτοεκτίμηση.

• Εντοπίστε και αλλάξτε τις λανθασμένες αντιλήψεις του παιδιού σας. Πολλές φορές τα παιδιά κάνουν αρνητικές γενικεύσεις που μπορεί να αφορούν τις επιδόσεις τους, την εμφάνισή τους ή κάτι άλλο. Βοηθήστε το παιδί σας να δει την κατάσταση στις πραγματικές της διστάσεις.

• Βοηθήστε το να αντιλαμβάνεται τις επιθετικές προκλήσεις των άλλων και να τις αγνοεί. Εξηγήστε του πως αν κάποιος θυμώνει μαζί του, το κοροϊδεύει ή του επιτίθεται, αυτό δεν σημαίνει ότι φταίει ή ότι είναι κακό παιδί.

• Δείξτε του ότι αναγνωρίζετε τα συναισθήματά του. Αν το παιδί είναι θυμωμένο ή στενοχωρημένο για κάτι, δείξτε του ότι καταλαβαίνετε πώς νιώθει και ότι είστε εκεί για να το στηρίξετε. Ενθαρρύνετέ το να εκφράζει ειλικρινά τις απόψεις του και να εξωτερικεύει ξεκάθαρα τα αισθήματά του.

• Βοηθήστε το να έχει εποικοδομητικές εμπειρίες. Εμπλέξτε το σε δραστηριότητες που ενθαρρύνουν τη συνεργασία και όχι τον ανταγωνισμό.
• Αποφύγετε τις συγκρίσεις. Εστιάζετε πάντα στα θετικά του χαρακτηριστικά και στα χαρίσματά του, χωρίς να το συγκρίνετε με άλλα παιδιά. Ειδικά μπροστά σε σημαντικούς άλλους, όπως είναι οι φίλοι, οι συγγενείς και οι καθηγητές του, να τονίζετε τα θετικά χαρακτηριστικά του.

• Βοηθήστε το να θέσει ρεαλιστικούς στόχους που ανταποκρίνονται στις δυνατότητές του. Καθώς το παιδί εργάζεται να φτάσει στο στόχο, να το βοηθάτε και να επιβραβεύετε την προσπάθειά του. Ένας μη ρεαλιστικός στόχος οδηγεί σε χαμηλή αυτοεκτίμηση καθώς οδηγεί στην αποτυχία.

• Ζητήστε βοήθεια ειδικού. Αν υποψιάζεστε ότι οι δυσκολίες που έχει το παιδί σας είναι πιο σοβαρές, ζητήστε βοήθεια από ειδικό. Με λίγη βοήθεια, κάθε παιδί μπορεί να αναπτύξει υγιή αυτοεκτίμηση και να έχει μια πιο ευτυχισμένη και ολοκληρωμένη ζωή.

Η αυτοεκτίμηση είναι ένα πολύ σημαντικό συστατικό μιας επιτυχημένης και ευτυχισμένης ζωής. Ξεκινάει να καλλιεργείται από τα πρώτα χρόνια του παιδιού και δε μένει σταθερή καθώς αυτό μεγαλώνει, αλλά επηρεάζεται κάθε φορά από τις εμπειρίες και τις αντιλήψεις του. Οι γονείς σίγουρα είναι αδύνατον να ελέγξουν όλα όσα βλέπει, ακούει και σκέφτεται το παιδί τους, τα οποία συμβάλλουν στη δημιουργία της εικόνας του εαυτού του, όμως μπορούν να βοηθήσουν ουσιαστικά το παιδί να αγαπήσει, να αποδεχθεί και να εκτιμήσει τον εαυτό του.

Πηγή: http://psychologikiypostirixi.gr