Αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα: Όταν τα λάθη των γονιών στη διαπαιδαγώγηση δημιουργούν ανεξέλεγκτα παιδιά

Ποιος δεν έχει γυρίσει το κεφάλι του να δει τη σκηνή με το παιδάκι που κλαίει και χτυπιέται στο πάτωμα του σούπερ μάρκετ για να του αγοράσει η μαμά του τη σοκολάτα που θέλει; Και ποιος δεν έχει κοντοσταθεί για να δει αν η μαμά τελικά θα ενδώσει και θα του αγοράσει αυτό που θέλει; Αυτή και πολλές παρόμοιες σκηνές που εκτυλίσσονται σε εστιατόρια, μαγαζιά, φιλικά σπίτια, την παιδική χαρά, το ίδιο το σπίτι του παιδιού περιγράφουν την εικόνα του κακομαθημένου παιδιού. Το κακομαθημένο παιδί δεν είναι ένα παιδί που το αγαπούν όλοι πάρα πολύ και δεν του χαλάνε χατήρι, αλλά ένας μικρός τύραννος, ένα απείθαρχο παιδί που ξέρει να χειρίζεται τους άλλους και με το οποίο συνήθως είναι δυσάρεστο να συνυπάρχει κανείς για πολύ.

                               

Οι αιτίες

Κατά κύριο λόγο η υπερβολή στο μεγάλωμα των παιδιών προέρχεται από μια αντίληψη του "να έχει το παιδί μου όσα στερήθηκα εγώ" . Είτε αυτό λέγεται υλικά αγαθά, είτε αγάπη με την έννοια βέβαια που την ορίζει ο γονιός "άσε το παιδί να κάνει Ό,ΤΙ ΘΕΛΕΙ". Ωστόσο ένα μεγάλο λάθος που κάνουν οι γονείς στην προσπάθειά τους να προσφέρουν το καλύτερο (ή έστω αυτό που θεωρούν εκείνοι ως καλύτερο) είναι η ικανοποίηση αδιακρίτως, όλων των αναγκών του παιδιού. Η συμπεριφορά αυτή οδηγεί στο να έχει την εξουσία το ίδιο το παιδί και συνεπώς δημιουργούνται προσωπικότητες χωρίς όρια (κακομαθημένα παιδιά). Γιατί κακά τα ψέματα, το παιδί και το σκυλί όπως το μάθεις είναι που λέει και ο σοφός λαός.

Κακομαθημένο παιδί = παιδί χωρίς όρια

Ο όρος "κακομαθημένο", ενώ σε πρώτο επίπεδο χαρακτηρίζει το παιδί, στην πραγματικότητα αποδίδεται στους γονείς: σε κάποιο στάδιο της ανατροφής του, τα απαραίτητα όρια για την υγιή του ψυχοκοινωνική ανάπτυξη δεν έγιναν σαφή κι έτσι, απολύτως φυσιολογικά, το παιδί πίστεψε ότι είναι ο εξουσιοδοτημένος αρχηγός του σπιτιού. Είναι εκείνο το παιδί που του κάνουν όλα τα χατίρια, τα έχει όλα χωρίς να κοπιάσει καθόλου. Δεν ξέρει την απάντηση "όχι" σε ό,τι ζητάει, γιατί ακόμα κι αν την ακούσει θα γκρινιάξει και θα καταφέρει να πάρει αυτό που θέλει. Οι γονείς κακομαθαίνουν τα παιδιά τους με διάφορους τρόπους και μπορεί ακόμα να επιβάλλουν στους άλλους την ιδιαίτερη μεταχείριση του παιδιού τους. Έτσι το παιδί αποκτά την πεποίθηση ότι όχι μόνο οι γονείς αλλά και η κοινωνία θα κάνουν τα πάντα για τη δική του ευχαρίστηση, με αποτέλεσμα να γίνει εγωκεντρικό και απαιτητικό, να μην σκέφτεται τους άλλους και να είναι δυσάρεστο στους γύρω του. Το κλασικό κακομαθημένο παιδί θεωρεί ότι το ίδιο και οι ανάγκες του είναι πιο σημαντικές από οτιδήποτε άλλο και κάνει τα πάντα για να πετύχει αυτό που θέλει.

Η θέσπιση ορίων

Η θέσπιση ορίων είναι μια διαδικασία που οφείλει να ακολουθήσει ο κάθε γονιός προκειμένου να θέσει τα θεμέλια της ανάπτυξης μίας υγιούς προσωπικότητας με κύρια χαρακτηριστικά την αυτογνωσία και την αυτοεκτίμηση. Ωστόσο είναι μια διαδικασία που χρειάζεται χρόνο και υπομονή καθώς διαρκεί σε όλη μας την ζωή. Με τα όρια παρέχεται η γνώση στο παιδί του τι είναι σωστό και τι λάθος, τι επιτρέπεται να κάνει και τι όχι και ποιες είναι οι συνέπειες αν παραβεί τους κανόνες. Ωστόσο τα παιδιά εύκολα ανακαλύπτουν τους κανόνες που μπορούν να παραβούν και οι γονείς το επιτρέπουν για διάφορους λόγους. Μερικοί επειδή θέλουν να αποφύγουν τις συνεχείς διαμάχες λόγω κούρασης ή ελλειψης χρόνου για να ασχοληθούν. Άλλοι δυσκολεύονται να αρνηθούν κάτι στο παιδί τους, επειδή φοβούνται ότι δεν θα είναι ευτυχισμένο. Η αλήθεια όμως είναι ότι τα παιδιά θέλουν να ξέρουν ότι οι γονείς τους έχουν τον έλεγχο.

Τα παιδιά χωρίς όρια είναι παιδιά σε σύγχυση, αισθάνονται φόβο μπροστά στο χάος, ενώ δημιουργούνται προβλήματα συμπεριφοράς, υπερκινητικότητα ακόμα και ανικανότητα σύναψης κοινωνικών σχέσεων και επαφών.

Πώς βάζουμε όρια

Τα όρια είναι καλό να μπαίνουν από μικρή ηλικία. Όταν βάζουμε κανόνες αποφεύγουμε τα διπλά μηνύματα, οι κανόνες πρέπει να είναι ξεκάθαροι (πχ. θα πέφτεις για ύπνο στις 9:30. Και όχι θα πέφτεις για ύπνο μετά τις 9 ή 10) και να αποφασίζονται μαζί με το παιδί. Χρειάζεται σταθερότητα στις απόψεις μας, χρειάζεται να είμαστε ανέκφραστοι, σοβαροί με σαφή τόνο στην φωνή . Κάθε φορά που συζητάμε για έναν κανόνα καλό θα είναι να χαμηλώνουμε στο ύψος του παιδιού και να το κοιτάζουμε στα μάτια. Το κλειδί στην θέσπιση ορίων είναι να προετοιμάσουμε το παιδί για τις συνέπειες της καταπάτησης των ορίων, οι οποίες πρέπει να είναι ξεκάθαρες στο παιδί από πριν. Επίσης είναι σημαντικό οι κανόνες να μπαίνουν κάθε φορά για ένα πράγμα και όχι για ένα σύνολο πραγμάτων (συνήθως βάζουμε κανόνες για συμπεριφορές που θέλουμε να διορθώσει το παιδί). Ακόμη είναι σημαντικό να θυμάστε να μην αρκείστε σε μια απαγόρευση. Το παιδί πρέπει να ξέρει το λόγο για τον οποίο του απαγορεύετε να κάνει κάτι, διότι μόνο έτσι δεν θα το επαναλάβει. Αντί να πείτε "μην παίζεις με το μαχαίρι", εξηγήστε το γιατί: "μην παίζεις με το μαχαίρι, γιατί μπορεί να κοπείς και μετά θα πονάς". Τέλος ας μην ξεχνάμε και την επιβράβευση κάθε φορά που το παιδί καταφέρνει να υπακούσει σε έναν κανόνα (η επιβράβευση μπορεί να είναι λεκτική π.χ. Μπράβο ή υλική π.χ. Μια σοκολάτα).

Αντιμετώπιση της παραβίασης των ορίων

Τα παιδιά παραβαίνουν τους κανόνες για να εκφράσουν την δυσαρέσκειά τους προς τους γονείς ή για να κεντρίσουν την προσοχή ή για να δοκιμάσουν τα όρια των γονέων (να διαπιστώσουν κατά πόσο το εννοείτε ή αν τα "παίρνει" να κάνουν αυτό που θέλουν εκείνα).

Κάθε φορά που παραβαίνει ένα παιδί τον κανόνα το βάζουμε σε διαδικασία να αναγνωρίσει την παράβαση.

Κρίνουμε την πράξη και όχι το παιδί σαν προσωπικότητα (π.χ. δεν λέμε είσαι αγενής αλλά αυτό που έκανες ήταν αγένεια, έτσι μετατοπίζουμε την αρνητική ενέργεια του χαρακτηρισμού στην πράξη και όχι στο άτομο), έπειτα εφαρμόζουμε την συνέπεια της παραβίασης του κανόνα που έχουμε συμφωνήσει. Εάν το παιδί αντιδράει επιμένουμε.

Σε τελευταίο στάδιο ζητάμε τη γνώμη του παιδιού για το τι θα μπορούσε να βοηθήσει την επόμενη φορά ώστε να μην αποτύχει στην εφαρμογή των κανόνων ( π.χ. Έπαινος εάν πετύχει).

Μέθοδος εφαρμογής ορίων «λογικές συνέπειες» παραδείγματα

«Μπορείς να φας σοκολάτα πριν το φαγητό... εσύ αποφασίζεις! Αν περιμένεις να τη φας εφόσον έχεις φάει το μεσημεριανό φαγητό θα μπορείς να τη φας ξανά μέσα στην εβδομάδα. Εάν τη φας πριν το φαγητό και μετά δεν έχεις όρεξη για το μεσημεριανό, σημαίνει ότι διαλέγεις να μην ξαναφάς σοκολάτα για όλη την υπόλοιπη εβδομάδα». Αν το παιδί δεν υπακούει το αφήνουμε να υποστεί τις συνέπειες της επιλογής του όλη την εβδομάδα. «Ξέρω ότι θέλεις να φας πατατάκια- σοκολάτες- καραμέλες... καταλαβαίνω ότι είσαι θυμωμένος-η μαζί μου, αλλά εσύ το διάλεξες αυτό... Την επόμενη εβδομάδα θα έχεις την ευκαιρία να ξαναεπιλέξεις».

Με παρόμοιο τρόπο αντιμετωπίζουμε την ανυπακοή και για άλλες καταστάσεις σε κάθε ηλικία όπως π.χ. για το διάβασμα, την καθαριότητα του δωματίου κτλ.

Στόχος είναι να εστιάσετε στην επιβράβευση (σε αυτό που θέλει να αποκτήσει το παιδί) και να του περάσετε το μήνυμα ότι επιλέγει αν θέλει να αποκτήσει την επιβράβευση ή όχι με την συμπεριφορά του.

Επίσης είναι σημαντικό να τονίσετε ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα θα έχει ξανά τη δυνατότητα να επιλέξει το σωστό ή να επανορθώσει για να μην θεωρεί πως με το λάθος του έχασε κάθε ευκαιρία για πάντα.

Τέλος ποτέ μην μπείτε σε διαδικασία να συγκρίνετε τα παιδιά σας με άλλα παιδιά ή τα αδέρφια τους (δες τον/την αδερφό σου το έκανε καλύτερα από εσένα εσύ γιατί δεν το έκανες). Το κάθε παιδί είναι ξεχωριστό με διαφορετικές ικανότητες και ως έτσι πρέπει να το αντιμετωπίζουμε. 

                 

Πηγή: http://sumvoules.webnode.gr